Nghệ nhân giữ hồn cốt của một làng nghề truyền thống
30/09/2023 - Lượt xem: 58
Sau 44 năm gắn bó với nghề làm mặt nạ giấy bồi, vợ chồng nghệ nhân Nguyễn Văn Hòa và vợ bà Đặng Hương Lan là những nghệ nhân cuối cùng ở phố cổ Hà Nội dồn hết tâm huyết với nghề.
Mặt nạ giấy bồi, đèn ông sao, ông tiến sĩ giấy, trống ếch.... từng là những món đồ chơi dân gian gắn bó với bao thế hệ người dân Việt Nam vào mỗi dịp tết Trung thu, ấy vậy mà khi cuộc sống ngày càng phát triển, các món đồ chơi hiện đại dần dần lấn át những món đồ chơi truyền thống. Đã có thời gian thế hệ trẻ quên đi những món đồ chơi truyền thống mang nhiều ỹ nghĩa về văn hoá, lịch sử. Mặt nạ giấy bồi cũng không thoát khỏi vòng xoáy đó.
Đi vào căn nhà nhỏ trên tầng 2 của một khu tập thể ở phố Hàng Than tôi gặp ông Nguyễn Văn Hoà (69 tuổi), cùng vợ của mình là bà Đặng Hương Lan (64 tuổi). Hai vợ chồng ông bà là nghệ nhân làm mặt nạ giấy bồi cuối cùng tại phố cổ Hà Nội.
Hôm nay bà Giang đang chuẩn bị gian hàng mặt nạ giấy bồi của gia đình ở phố Hàng Lược để bán phục vụ du khách đi chơi tham quan. Ở nhà chỉ còn ông Hoà đang chăm chú, tỉ mỉ hoàn thiện nốt những chiếc mặt nạ cuối cùng phục vụ mùa Trung thu năm nay.
Ông Hoà cho biết tất cả những chiếc mặt nạ gia đình ông sản xuất đều là thủ công bằng tay 100%, từ khâu tạo khuôn, bồi thô, bồi giấy, tô sơn tạo hình dáng cho mặt nạ. Trông một chiếc mặt nạ thì rất đơn giản nhưng thực tế để làm ra nó lại rất công phu, tỉ mỉ đòi hỏi người nghệ nhân phải có tính kiên trì.
Làm ra một chiếc mặt nạ giấy bồi có rất nhiều công đoạn, nguyên liệu thì rất đơn giản, đầu tiên phải nấu hồ từ bột sắn củ và nước lã, khi nào bột chín sẽ chuyển
từmàu trắng sang hơi ngả vàng. Người nghệ nhân sẽ đặt một lớp giấy A4 vào khuôn, tiếp đến là một lớp giấy bìa , sau cùng là lớp giấy nhám được xé nhỏ, ở giữa các lớp giấy được bồi một lớp hồ mỏng chính vì vậy mà được gọi là mặt nạ giấy bồi. Sau công đoạn bồi giấy thô, những chiếc mặt nạ cốt trắng sẽ được phơi khô rồi mới được tô vẽ lên những màu sắc tạo nên hình dáng của mặt nạ.
Thời gian làm cốt trắng là lâu nhất, những khuôn có nhiều ngách, nhiều lồi lõm làm càng lâu, để bồi xong một chiếc mặt nạ từ trong khuôn ra người nghệ nhân phải làm trong thời gian từ 20-30 phút. Một ngày gia đình ông Hoà chỉ có thể sản xuất 5-7 chiếc mặt nạ.
Chính vì sự tỉ mỉ, công phu trong quá trình làm trong khi không đem lại hiệu quả kinh tế cao mà hầu hết các gia đình làm mặt nạ giấy bồi ở phố cổ Hà Nội đều đã bỏ nghề. Còn với gia đình nghệ nhân Nguyễn Văn Hòa và Đặng Hương Lan, việc giữ nghề làm mặt nạ giấy bồi không phải chỉ vì mục đích kinh tế mà đó như một sứ mệnh giữ lại hồn cốt của một nghề truyền thống.
Trung bình một mùa tết Trung thu gia đình ông Hoà sản xuất từ 2000 đến 3000 chiếc mặt nạ. Mỗi chiếc bán ra thị trường với giá từ 30.000VNĐ - 45.000VNĐ
Tổng hợp: Nguyễn Hưởng (Nguồn: Theo TC Làng nghề Việt)
Các tin tức khác